Çekirdek yatırım kurma dönemi

Türkiye'de şirket satın almaları, şirketlere kurumsal yatırımcı olarak dâhil olmak 2000’li yıllarda özelleştirmenin başlamasıyla ivme kazandı. Şirketlerin değerleri bu yatırımlar esnasında gerçekleşti. Böylece Türkiye'ye ilk giren yatırımcılar Girişim Sermayesi (Private Equity) şirketleri oldu. Bu şirketler özelleştirilen şirketlere ve sonrasında büyük şirketlere yatırım yaptılar. Oturmuş yapıları; sahip oldukları pazar liderliği ve üretimlerinin olası risk faktörlerini düşürüyordu. Sonrasında Risk Sermayesi dediğimiz Venture Capital şirketleri daha küçük şirketler için piyasaya girdi. Bunların ilgi odağı internet bazlı şirketlerdi. Bunlar hem hızlı büyüme yaklaşımı olan şirketlerdi ama aynı zamanda yeni köşeleri tutulmamış bir pazarda idiler ve şirket yapıları şirket değeri realize edilmek üzere, yani şeffaf kurulmuşlardı. Ama son zamanlarda bu satın almalar da yavaşladı.

Kurumsal yatırımcı resmine baktığımızda yukarıda anlatılanları onaylayan yatırım şirketleri sayıları ortaya çıkıyor. Ülkemizde 45’e yakın Private Equity, 30 üstü Venture Capital ve 10’a yakın çekirdek seviyesinde yatırım yapacak kurum var. Bu yapı bir “ters piramit” ortamı yaratıyor. Olanı satın alma üzerine giden bir yapı, maalesef aşağıdan yukarı şirket yetiştirme işini mümkün kılmıyor. Fikirlerin şirketleşmesi ve onların da ticarileşip büyüyebilmesi için “düzgün piramide” ihtiyacımız var. Bu binlerce çekirdek yatırımcısı, yüzlerce VC ve onlarca PE şeklinde olmalı. Görülüyor ki bu işin başlangıcı - “can suyu' – çekirdek seviyesinde yatırım yapan “Melek Yatırımcılardan” geçiyor.

2013 senesi başında devreye giren Bireysel Katılımcı Sermayesi Kanunu çekirdek seviyesinde yatırım yapan “Melek Yatırımcı” sayısını artırmak üzere kurgulanmış bir kanundu. Aralık 2013 itibariyle 255 başvurunun 154'üne lisans verilmiş ve toplam 6 yatırım başvurusundan 4'üne onay verilmişti. Resmi melek yatırımcı sayısı ve yatırımlar artmakla beraber halen emekleme seviyesinde olduğu aşikâr. 100 şirketten 10'unun ayakta kalıp ve bundan birinin başarıya gideceği istatistiğini kullanarak piyasaya baktığımızda yaklaşık 0.8 başarılı şirket çıkma şansı olduğunu görüyoruz: yani istatistiksel olarak halen 1 şirket çıkaracak yeterli yatırım gözükmemektedir. Melek yatırımcılar, melek yatırım ağlarını kullanıp beraber riski paylaşarak değişik sektörlerde birçok şirkete yatırım yaparak bu açığı kapatabilirler.

Melek yatırımcılara “ters piramidi” düzeltmek ve birçok yatırımlar yaparak başarı hikâyeleri yaratmak gibi önemli görevler düşüyor. Bu da melek yatırım ağları içinde ve aynı zamanda melek ağları arasında beraber çalışmadan geçiyor. Şu an hep beraber bu yeni yapıyı inşa ediyoruz ve bunu kurarken ya işbirliği ile başarıya gideceğiz ya da tek olarak yatımlarımızın neden yeşermediğini araştırıyor olacağız. Dönem beraber yatırım yapma, bilgi paylaşma ve sağlıklı çekirdek yatırım ortamı kurma zamanı.

Doğan Taşkent
Arkan & Ergin JPA International Corporate Finance Partner